Các loại mụn
Mụn trứng cá được đặc trưng thành hai nhóm chính mụn viêm và mụn không viêm. Mụn không gây viêm còn được gọi là mụn ẩn, bao gồm mụn đầu đen và mụn đầu trắng. Mụn viêm, bao gồm cả mụn sưng đỏ, mụn mủ, mụn bọc và viêm nang.
Sự khác biệt rõ ràng là mụn trứng cá không viêm sẽ không bị đỏ và đau nhức vì chưa dẫn tới nhiễm trùng.
Mụn trứng cá bị viêm sẽ rất nhức, đỏ và sưng lên, thường đau ở nhiều mức độ. Nó có thể kéo dài hàng tuần đến vài tháng và để lại các vết thâm đen tạm thời và hầu như không có vết sẹo vĩnh viễn, vì vậy điều rất quan trọng là phải điều trị sớm.
Mụn đầu trắng
Khi bã nhờn trên da tiết ra nhiều và vi khuẩn bị tắc nghẽn ở dưới bề mặt da, từ đó mụn đầu trắng được hình thành. Mụn đầu trắng có thể xuất hiện như những đốm trắng nhỏ hoặc chúng có thể rất nhỏ mà chúng không thể nhìn thấy bằng mắt thường.
Mụn đầu đen
Mụn đầu đen hình thành khi lỗ chân lông bị nở to và tiết ra bã nhờn trên da, nó có chứa sắc tố da melanin, tiếp xúc với không khí bị oxy hóa và chuyển sang màu nâu / đen ở trên.
Nó không phải là bụi bẩn và không thể bị cuốn trôi. Mụn đầu đen có thể kéo dài trong một thời gian dài nếu không xử lí đúng có thể dẫn đến viêm sâu hơn và chuyển biến thành các dạng mụn nặng hơn..
Mụn nhọt
Mụn nhọt xảy ra khi có một break trong các bức tường nang. Đây là những va chạm hình mái vòm màu hồng hoặc đỏ, có kích thước khác nhau từ đầu kim đến nửa inch. Các tế bào máu trắng lao vào và lỗ chân lông bị viêm.
Chúng thường không đau trừ khi bị trầy xước hoặc bị nặn ra. Giống như tất cả các loại mụn, mụn nhọt là kết quả của sự gia tăng dầu và các tế bào da chết làm tắc nghẽn lỗ chân lông tạo ra vi khuẩn.
Mụn mủ
Mụn mủ hình thành khi sâu bên trong lỗ chân lông nhiều dầu và vi khuẩn. Mủ chỉ đơn giản là một loại các tế bào chết. Mụn mủ có đầy mủ màu vàng hoặc trắng có lẫn cả máu. Mụn sưng to và đau nhức hơn, tuy nhiên do chỉ mới viêm đến lớp nang lông, nên mụn không gây ra sẹo lõm và thâm nhiều như mụn bọc.
Mụn bọc và viêm nang
Nodules là loại mụn viêm lớn hơn nhiều so với mụn mủ và papules và nó được hình thành sâu hơn trong da. Khi chạm vào có nhiều mủ và gây đau đớn. Lượng dầu và vi khuẩn nằm sâu bên trong lỗ chân lông lây lan, lây nhiễm các nang liền kề. Nodules có thể cứng lại thành u nang sâu và có thể để lại những vết sẹo sâu, ở nhiều mức độ.
Sự khác biệt rõ ràng là mụn trứng cá không viêm sẽ không bị đỏ và đau nhức vì chưa dẫn tới nhiễm trùng.
Mụn trứng cá bị viêm sẽ rất nhức, đỏ và sưng lên, thường đau ở nhiều mức độ. Nó có thể kéo dài hàng tuần đến vài tháng và để lại các vết thâm đen tạm thời và hầu như không có vết sẹo vĩnh viễn, vì vậy điều rất quan trọng là phải điều trị sớm.
Mụn đầu trắng
Khi bã nhờn trên da tiết ra nhiều và vi khuẩn bị tắc nghẽn ở dưới bề mặt da, từ đó mụn đầu trắng được hình thành. Mụn đầu trắng có thể xuất hiện như những đốm trắng nhỏ hoặc chúng có thể rất nhỏ mà chúng không thể nhìn thấy bằng mắt thường.
Mụn đầu đen
Mụn đầu đen hình thành khi lỗ chân lông bị nở to và tiết ra bã nhờn trên da, nó có chứa sắc tố da melanin, tiếp xúc với không khí bị oxy hóa và chuyển sang màu nâu / đen ở trên.
Nó không phải là bụi bẩn và không thể bị cuốn trôi. Mụn đầu đen có thể kéo dài trong một thời gian dài nếu không xử lí đúng có thể dẫn đến viêm sâu hơn và chuyển biến thành các dạng mụn nặng hơn..
Mụn nhọt
Mụn nhọt xảy ra khi có một break trong các bức tường nang. Đây là những va chạm hình mái vòm màu hồng hoặc đỏ, có kích thước khác nhau từ đầu kim đến nửa inch. Các tế bào máu trắng lao vào và lỗ chân lông bị viêm.
Chúng thường không đau trừ khi bị trầy xước hoặc bị nặn ra. Giống như tất cả các loại mụn, mụn nhọt là kết quả của sự gia tăng dầu và các tế bào da chết làm tắc nghẽn lỗ chân lông tạo ra vi khuẩn.
Mụn mủ
Mụn mủ hình thành khi sâu bên trong lỗ chân lông nhiều dầu và vi khuẩn. Mủ chỉ đơn giản là một loại các tế bào chết. Mụn mủ có đầy mủ màu vàng hoặc trắng có lẫn cả máu. Mụn sưng to và đau nhức hơn, tuy nhiên do chỉ mới viêm đến lớp nang lông, nên mụn không gây ra sẹo lõm và thâm nhiều như mụn bọc.
Mụn bọc và viêm nang
Nodules là loại mụn viêm lớn hơn nhiều so với mụn mủ và papules và nó được hình thành sâu hơn trong da. Khi chạm vào có nhiều mủ và gây đau đớn. Lượng dầu và vi khuẩn nằm sâu bên trong lỗ chân lông lây lan, lây nhiễm các nang liền kề. Nodules có thể cứng lại thành u nang sâu và có thể để lại những vết sẹo sâu, ở nhiều mức độ.
=> Các loại mụn đầu trắng, mụn đầu đen các bạn không cần đi spa lấy ra mà vẫn có thể tự chữa trị tại nhà bằng phương pháp deep cleansing oil system (xem thêm bài "Làm sạch da với dầu") kết hợp với các sp trị mụn đầu đen, mụn ẩn. Tuy nhiên nếu mụn quá nhiều và nhân mụn cứng, các bạn vẫn có thể đến spa để lấy ra bằng dụng cụ lấy mụn chuyên dụng của ngành thẩm mỹ. Nhân mụn sẽ được lấy ra dễ dàng và không để lại thương tổn nào trên mặt bạn. Tuyệt đối tránh tự nặn mụn bằng tay dơ, sẽ dễ dàng bị viêm nhiễm và dẫn đến mụn chuyển biến thành mụn viêm.
=> Đối với các loại mụn Papules, Pustules (mụn đỏ, mụn mủ): nên sử dụng kem trị mụn giúp giảm sưng, không còn bị viêm, nhân mụn được gom lại và chín cồi. Cồi mụn có thể tự tiêu huỷ dưới tác dụng của các sp trị mụn hoặc dễ dàng lấy ra trong quá trình tẩy tế bào chết. Nếu cồi mụn cứng và hơi sâu, các bạn có thể đi spa lấy ra. Tuy nhiên chỉ lấy mụn khi mụn không còn sưng (hết viêm), cồi mụn đã chín cồi, tránh tình trạng mụn viêm nặng thêm và lan sang những vùng da lành khác.
=> Đối với mụn Nodules, Cysts (mụn bọc, viêm nặng): Đây là loại mụn bạn cần đi bác sĩ da liễu để được kê toa thuốc kháng sinh giúp kháng viêm, chống lại sự lây lan của vi khuẩn. Bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng viêm da của bạn để cho thêm thuốc tiêm (nếu viêm nặng, có dấu hiệu sốt), thuốc uống, thuốc thoa da (có chứa steroids). Ưu điểm của các loại thuốc trên là tác dụng rất nhanh và mạnh. Nhược điểm là dùng lâu dài sẽ làm da yếu hẳn đi, phụ thuộc thuốc, khi ngưng thuốc nếu giữ gìn và chăm sóc da không tốt sẽ bị mụn viêm trở lại với tình trạng nặng hơn, kéo dài hơn. Mụn bọc dạng viêm thường chứa nhiều mủ, có khả năng gây nhiễm trùng sang những vùng da lành xung quanh và khả năng lây lan này rất cao. Đó là lí do tại sao ở Mỹ những trường hợp bị mụn viêm nặng chỉ được sự chữa trị của bác sĩ hoặc chuyên viên thẩm mỹ (được giám sát bởi bác sĩ). Ngay cả việc hút mủ cũng phải có sự đồng ý của bác sĩ sau khi đã khám kĩ lưỡng, giúp tránh tình trạnh lây lan, nhiễm trùng, đẩy vi khuẩn vào sâu hơn. Vì vậy người chuyên viên thẩm mỹ giỏi là người có thể nhận định trường hợp nào có thể hút mụn mủ, trường hợp nào cần từ chối và gửi khách hàng đến bác sĩ.
(BÀI KHÁC) NGUYÊN NHÂN GÂY RA MỤN VÀ CÁCH CHỮA TRỊ
Trong việc điều trị mụn thì khó nhất đó là phải tìm ra được nguyên nhân bị mụn và từ đó có hướng chữa trị thích hợp. Do mụn có nhiều nguyên nhân và để tìm ra nguyên nhân chính đôi khi phải mất cả thời gian dài vì có những dạng mụn do một vài yếu tố tác động nên lẫn nhau chứ không đơn thuần là 1 nguyên nhân. Sau đây là các nguyên nhân chính gây nên mụn:
- Mụn do sự hoạt động mạnh của tuyến bã nhờn, thường gặp ở người ở độ tuổi dậy thì hoặc bẩm sinh có tuyền bã nhờn hoạt động mạnh, da dầu. Tế bào chết, bã nhờn, khói bụi tích tụ ở lỗ chân lông và không được làm sạch đúng cách làm cho lỗ chân lông bị tắt nghẽn sẽ hình thành nhân mụn. Các loại mụn khác nhau là do tùy thuộc vào mức độ viêm của nhân mụn.
- Mụn dị ứng (hay còn gọi là viêm da dị ứng): Dị ứng mỹ phẩm (mỹ phẩm lành tính hay mỹ phẩm không lành tính đều có thể gây dị ứng nếu bạn không phù hợp với bất kỳ thành phần nào có trong sản phẩm), dị ứng thực phẩm, dị ứng nguồn nước, dị ứng do thuốc, da bị phụ thuộc vào các loại kem có thành phần độc hại, không rõ nguồn gốc.
- Mụn do hormone (hoc-môn hay còn gọi là mụn do nội tiết): Đây là 1 trong những dạng mụn khó chữa trị nhất, gây ra bởi sự mất cân bằng hoặc rối loạn nội tiết. Phụ nữ trong thời gian mang thai cũng có thể gặp các triệu chứng của mụn hormone do nội tiết xáo trộn. Ngoài ra thuốc ngừa thai, chế độ ăn uống kiêng khem, stress, mất ngủ cũng là nguyên nhân làm xáo trộn nội tiết.
** Dấu hiệu nhận biết mụn do hormone :
- Mụn thường xuất hiện ở vùng quanh xương hàm và cằm, vùng xung quanh môi.
- Chu kì kinh nguyệt không đều: đến sớm, đến muộn hoặc mất chu kì trong tháng.
- Mụn lên nhiều hơn khi sắp đến ngày đầu tiên của chu kì.
- Các phương pháp trị mụn thông thường ngoài da không có hiệu quả , mụn xuất hiện trở lại sau đợt điều trị.
- Mụn thường là dạng mụn sâu, sưng, đau nhức, không có cồi, miệng.
=> Nếu bạn có các dấu hiệu trên và tin rằng bạn đang bị mụn hormone, cách chữa trị tốt nhất là đến gặp bác sĩ sản phụ khoa (chuyên về nội tiết). Các bạn không nên tự ý uống thuốc hoặc đến gặp bác sĩ da liễu vì mụn của bạn không còn liên quan đến da nữa mà hoàn toàn chịu ảnh hưởng do hormone.
- Mụn do sự tích tụ độc tố trong cơ thể: Khi gan, thận, ruột không thể lọc hết các độc tố từ thực phẩm thì chúng sẽ được bài tiết ra ngoài qua da.
=> Khi bạn có hết các triệu chứng hình thành nên mụn do hormone nhưng khi đi khám và làm các xét nghiệm cần thiết về hormone và vẫn không cho ra được kết quả rõ ràng, mụn của bạn có thể do sự tích tụ độc tố trong cơ thể (dân gian hay gọi nôm na là “gan nóng”). Lúc này bạn cần đến gặp bác sĩ Đông Y để chữa trị (uống thuốc mát gan hoặc cái bài thuốc thải độc cho cơ thể). Với phương pháp này các bạn cần kiên trì và tuân theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Trong thời gian uống thuốc chữa trị, mụn có thể lên nhiều hơn (do cơ thể đang trong quá trình thải độc tố). Lúc này bạn nên kết hợp uống thuốc (chữa trị bên trong) và chăm sóc da (chữa trị bên ngoài). Cố gắng giữ da sạch, thoáng và thường xuyên thực hiện các biện pháp chăm sóc da (dành cho da mụn) để mụn không bị viêm nặng hơn, dẫn đến lây lan sang những vùng da lành.
- Các tác nhân khác: Mụn do cơ thể thiếu chất dinh dưỡng, stress, mất ngủ, di truyền, da nhạy cảm bẩm sinh, nhạy cảm với các thay đổi của môi trường (như chuyển đi nơi khác sinh sống), nhạy cảm với thời tiết…v.v…: Các dạng mụn này hầu như khó chữa ngoài bạn phải tự cân bằng bản thân, chấp nhận sống chung với nó đồng thời luôn giữ da sạch, thông thoáng để hạn chế mụn viêm nặng hơn, lây lan sang những vùng da lành.
Lưu ý: Sau khi chữa mụn thành công không có nghĩa là mụn sẽ biến mất hoàn toàn , không bao giờ quay lại. Các sp trị mụn chỉ trị được mụn , không giúp ngăn ngừa mụn tái phát. Để ngăn ngừa mụn bạn cần đó 1 chế độ chăm sóc da hợp lí với những sản phẩm làm sạch sâu, giúp thông thoáng lỗ chân lông, hạn chế bã nhờn gây nghẽn lỗ chân lông hình thành nhân mụn.
=> Đối với các loại mụn Papules, Pustules (mụn đỏ, mụn mủ): nên sử dụng kem trị mụn giúp giảm sưng, không còn bị viêm, nhân mụn được gom lại và chín cồi. Cồi mụn có thể tự tiêu huỷ dưới tác dụng của các sp trị mụn hoặc dễ dàng lấy ra trong quá trình tẩy tế bào chết. Nếu cồi mụn cứng và hơi sâu, các bạn có thể đi spa lấy ra. Tuy nhiên chỉ lấy mụn khi mụn không còn sưng (hết viêm), cồi mụn đã chín cồi, tránh tình trạng mụn viêm nặng thêm và lan sang những vùng da lành khác.
=> Đối với mụn Nodules, Cysts (mụn bọc, viêm nặng): Đây là loại mụn bạn cần đi bác sĩ da liễu để được kê toa thuốc kháng sinh giúp kháng viêm, chống lại sự lây lan của vi khuẩn. Bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng viêm da của bạn để cho thêm thuốc tiêm (nếu viêm nặng, có dấu hiệu sốt), thuốc uống, thuốc thoa da (có chứa steroids). Ưu điểm của các loại thuốc trên là tác dụng rất nhanh và mạnh. Nhược điểm là dùng lâu dài sẽ làm da yếu hẳn đi, phụ thuộc thuốc, khi ngưng thuốc nếu giữ gìn và chăm sóc da không tốt sẽ bị mụn viêm trở lại với tình trạng nặng hơn, kéo dài hơn. Mụn bọc dạng viêm thường chứa nhiều mủ, có khả năng gây nhiễm trùng sang những vùng da lành xung quanh và khả năng lây lan này rất cao. Đó là lí do tại sao ở Mỹ những trường hợp bị mụn viêm nặng chỉ được sự chữa trị của bác sĩ hoặc chuyên viên thẩm mỹ (được giám sát bởi bác sĩ). Ngay cả việc hút mủ cũng phải có sự đồng ý của bác sĩ sau khi đã khám kĩ lưỡng, giúp tránh tình trạnh lây lan, nhiễm trùng, đẩy vi khuẩn vào sâu hơn. Vì vậy người chuyên viên thẩm mỹ giỏi là người có thể nhận định trường hợp nào có thể hút mụn mủ, trường hợp nào cần từ chối và gửi khách hàng đến bác sĩ.
(BÀI KHÁC) NGUYÊN NHÂN GÂY RA MỤN VÀ CÁCH CHỮA TRỊ
Trong việc điều trị mụn thì khó nhất đó là phải tìm ra được nguyên nhân bị mụn và từ đó có hướng chữa trị thích hợp. Do mụn có nhiều nguyên nhân và để tìm ra nguyên nhân chính đôi khi phải mất cả thời gian dài vì có những dạng mụn do một vài yếu tố tác động nên lẫn nhau chứ không đơn thuần là 1 nguyên nhân. Sau đây là các nguyên nhân chính gây nên mụn:
- Mụn do sự hoạt động mạnh của tuyến bã nhờn, thường gặp ở người ở độ tuổi dậy thì hoặc bẩm sinh có tuyền bã nhờn hoạt động mạnh, da dầu. Tế bào chết, bã nhờn, khói bụi tích tụ ở lỗ chân lông và không được làm sạch đúng cách làm cho lỗ chân lông bị tắt nghẽn sẽ hình thành nhân mụn. Các loại mụn khác nhau là do tùy thuộc vào mức độ viêm của nhân mụn.
- Mụn dị ứng (hay còn gọi là viêm da dị ứng): Dị ứng mỹ phẩm (mỹ phẩm lành tính hay mỹ phẩm không lành tính đều có thể gây dị ứng nếu bạn không phù hợp với bất kỳ thành phần nào có trong sản phẩm), dị ứng thực phẩm, dị ứng nguồn nước, dị ứng do thuốc, da bị phụ thuộc vào các loại kem có thành phần độc hại, không rõ nguồn gốc.
- Mụn do hormone (hoc-môn hay còn gọi là mụn do nội tiết): Đây là 1 trong những dạng mụn khó chữa trị nhất, gây ra bởi sự mất cân bằng hoặc rối loạn nội tiết. Phụ nữ trong thời gian mang thai cũng có thể gặp các triệu chứng của mụn hormone do nội tiết xáo trộn. Ngoài ra thuốc ngừa thai, chế độ ăn uống kiêng khem, stress, mất ngủ cũng là nguyên nhân làm xáo trộn nội tiết.
** Dấu hiệu nhận biết mụn do hormone :
- Mụn thường xuất hiện ở vùng quanh xương hàm và cằm, vùng xung quanh môi.
- Chu kì kinh nguyệt không đều: đến sớm, đến muộn hoặc mất chu kì trong tháng.
- Mụn lên nhiều hơn khi sắp đến ngày đầu tiên của chu kì.
- Các phương pháp trị mụn thông thường ngoài da không có hiệu quả , mụn xuất hiện trở lại sau đợt điều trị.
- Mụn thường là dạng mụn sâu, sưng, đau nhức, không có cồi, miệng.
=> Nếu bạn có các dấu hiệu trên và tin rằng bạn đang bị mụn hormone, cách chữa trị tốt nhất là đến gặp bác sĩ sản phụ khoa (chuyên về nội tiết). Các bạn không nên tự ý uống thuốc hoặc đến gặp bác sĩ da liễu vì mụn của bạn không còn liên quan đến da nữa mà hoàn toàn chịu ảnh hưởng do hormone.
- Mụn do sự tích tụ độc tố trong cơ thể: Khi gan, thận, ruột không thể lọc hết các độc tố từ thực phẩm thì chúng sẽ được bài tiết ra ngoài qua da.
=> Khi bạn có hết các triệu chứng hình thành nên mụn do hormone nhưng khi đi khám và làm các xét nghiệm cần thiết về hormone và vẫn không cho ra được kết quả rõ ràng, mụn của bạn có thể do sự tích tụ độc tố trong cơ thể (dân gian hay gọi nôm na là “gan nóng”). Lúc này bạn cần đến gặp bác sĩ Đông Y để chữa trị (uống thuốc mát gan hoặc cái bài thuốc thải độc cho cơ thể). Với phương pháp này các bạn cần kiên trì và tuân theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Trong thời gian uống thuốc chữa trị, mụn có thể lên nhiều hơn (do cơ thể đang trong quá trình thải độc tố). Lúc này bạn nên kết hợp uống thuốc (chữa trị bên trong) và chăm sóc da (chữa trị bên ngoài). Cố gắng giữ da sạch, thoáng và thường xuyên thực hiện các biện pháp chăm sóc da (dành cho da mụn) để mụn không bị viêm nặng hơn, dẫn đến lây lan sang những vùng da lành.
- Các tác nhân khác: Mụn do cơ thể thiếu chất dinh dưỡng, stress, mất ngủ, di truyền, da nhạy cảm bẩm sinh, nhạy cảm với các thay đổi của môi trường (như chuyển đi nơi khác sinh sống), nhạy cảm với thời tiết…v.v…: Các dạng mụn này hầu như khó chữa ngoài bạn phải tự cân bằng bản thân, chấp nhận sống chung với nó đồng thời luôn giữ da sạch, thông thoáng để hạn chế mụn viêm nặng hơn, lây lan sang những vùng da lành.
Lưu ý: Sau khi chữa mụn thành công không có nghĩa là mụn sẽ biến mất hoàn toàn , không bao giờ quay lại. Các sp trị mụn chỉ trị được mụn , không giúp ngăn ngừa mụn tái phát. Để ngăn ngừa mụn bạn cần đó 1 chế độ chăm sóc da hợp lí với những sản phẩm làm sạch sâu, giúp thông thoáng lỗ chân lông, hạn chế bã nhờn gây nghẽn lỗ chân lông hình thành nhân mụn.
